Een goede mondelinge (denk-) taalvaardigheid is een sleutel voor schoolsucces.

Hoe beter je (denk-)taal, hoe vlotter je leert lezen en hoe gemakkelijker je op school kunt volgen.

Vooraleer we dieper ingaan op kwaliteitsvolle interactie en taaldenkgesprekken, zoomen we hier in op enkele items die je helpen om deze module beter te begrijpen:

1.1 Schoolse taalvaardigheid
1.2 SES en meertaligheid
1.3 De rol van de leerkracht of ondersteuner
1.4 Interactiekwaliteit versterken: een noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarde

1.1 Schoolse taalvaardigheid

Op school is de onderwijstaal het Nederlands. En toch is het Nederlands op school niet helemaal hetzelfde als het Nederlands dat vele kinderen thuis spreken. De volgende kennisclip gaat hier dieper op in.

1.2 SES en meertaligheid

Het beheersen van schoolse taalvaardigheid, en dan vooral van cognitief abstracte taal (CAT), is voor kinderen een must. CAT is de taal van het leren, de taal die kennis ontsluit. Niet alle kinderen vinden hier echter even gemakkelijk aansluiting bij. Meer uitleg krijg je in de volgende kennisclip.

Onthoud dus het volgende:

Het Nederlands op school is niet helemaal hetzelfde als het dagelijkse, algemene Nederlands dat de kinderen thuis spreken.
Naast dagelijkse algemene taal (DAT) gebruiken we op school ook schoolse taalvaardigheden.
Schoolse taalvaardigheid omvat taal typisch voor de schoolse context en cognitief abstracte taal (CAT).
CAT wordt gebruikt om te leren en te denken en omvat zowel vakjargon (bv. som, product) als vakoverschrijdende taal (bv. verduidelijken, omcirkelen).
Nederlandsetaalleerders die op school pas uitgebreid met het Nederlands in contact komen, vinden soms moeilijk aansluiting bij deze schoolse taalvaardigheid.
Hetzelfde geldt voor kinderen met lage SES. Er is dan een kloof tussen de taal thuis en die op school.
Een aantal van deze kinderen loopt daarom meer risico op een taal- en leerachterstand, met name die kinderen die de uitdaging van een taalarme thuisomgeving moeten combineren met een inhaalbeweging in de Nederlandse taal op school.

Stof tot nadenken

Aan welke kinderen onder jouw hoede denk je, na het bekijken van deze kennisclip?
Weet je van elk kind welke thuista(a)l(en) het spreekt en of het in een situatie met lage sociaal-economische status opgroeit?
TIP: er zijn simultaan en successief meertalige kinderen. Wil je daar meer over weten? Je vindt meer informatie in de rubriek De diepte in.

1.3 De rol van de leerkracht of ondersteuner

Onderzoek toont aan dat kwaliteitsvolle interactie erg belangrijk is om de schoolse taalvaardigheid van alle kinderen - en zeker van de risicokinderen vermeld in 1.2 - te stimuleren. Een cruciale rol daarin is voor jou, leerkracht of ondersteuner, weggelegd. De volgende kennisclip geeft meer uitleg.

1.4 Interactiekwaliteit versterken: een noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarde

Goed nieuws: het is gelukkig mogelijk om via professionalisering je kwaliteitsvolle interactie sterker te maken en zo een groot verschil te maken.

Maar: interactiekwaliteit is geen wondermiddel. Er moet natuurlijk wel eerst een stevig aanbod zijn om over te interageren en om over na te denken: een inhoudsrijk en kwalitatief aanbod vormt een noodzakelijke basis.

Samengevat

Hoe rijker en kwaliteitsvoller het educatieve aanbod op school en hoe hoger de interactiekwaliteit van de leerkracht of ondersteuner, hoe meer alle kinderen aansluiting vinden bij de schoolse taalvaardigheid en vorderen in hun denk-taalontwikkeling.
Jij als professional maakt dus het verschil, door de kwaliteit van je aanbod en van je interactie.

In deze module bekijken we in detail hoe jij het verschil kunt maken. We bestuderen en oefenen hoe je de schoolse taalvaardigheid van alle kinderen maximaal kunt bevorderen, door in te zetten op rijke interactie en via een inhoudsrijk en uitdagend aanbod. We houden hierbij altijd de risicokinderen in het achterhoofd.