Thomas More

Hogeschool Thomas More levert zowel vanuit haar Expertisecentrum Onderwijs en Leren als vanuit haar Expertisecentrum Zorg en Welzijn een bijdrage aan de uitvoering van dit project.

Het Expertisecentrum Onderwijs en Leren (voorheen ExCEL) heeft als missie de kwaliteit van het onderwijs voor kinderen en jongvolwassenen te optimaliseren. Het expertisecentrum promoot een meer evidence-informed onderwijslandschap dat zich richt op de effectiviteit en efficiëntie van de leraar om op die manier het leren van de leerlingen te verbeteren. Het centrum verstrekt en deelt onderbouwde informatie die gestoeld is op jarenlang degelijk wetenschappelijk onderzoek en doet dat op een manier die bruikbaar en laagdrempelig is voor leraren, beleidsmakers, lerarenopleiders, onderzoekers en het bredere publiek. Daarnaast voert het ook kwaliteitsvol praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek uit binnen drie onderzoekslijnen: effectieve leraren, effectief multimodaal leren en effectieve lerarenprofessionalisering. In elk van deze onderzoekslijnen gaat het om onderzoek waarvan de bevindingen onmiddellijk relevant zijn voor en toepasbaar zijn binnen de onderwijspraktijk van leraren, binnen de opleiding van nieuwe leraren en binnen de professionalisering van leraren die al voor de klas staan.

Medewerkers:

dr. Pieter Verachtert dr. Claudio Vanhees Joke Van Assche Maxime Bultheel Prof. dr. Daniel Muijs

promotor van ELODIE

Een van de pijlers van het Expertisecentrum Zorg en Welzijn is effectief taal- en leesonderwijs. Vanuit een samenwerking tussen de lerarenopleiding en de opleiding Logopedie en Audiologie wil deze onderzoekspijler bijdragen aan evidence-informed taal- en leesdidactiek voor élke leerling van het basisonderwijs in Vlaanderen en Nederland. Onderzoeks- en valorisatieprojecten vertalen inzichten vanuit wetenschap naar de praktijk en omgekeerd met als doel leerlingen en leerkrachten nog beter te ondersteunen in het proces van mondelinge en schriftelijke taalontwikkeling. Preventie is hierbij een belangrijk uitgangspunt. Vanuit een inclusieve basisgedachte gaat ook aandacht uit naar leerlingen die opgroeien in een meertalige context en risicolezers.

Het project ‘Effectieve bouwstenen voor taaltrajecten’ (UA, Thomas More en Odisee) in opdracht van het Departement Onderwijs en Vorming illustreert deze ambitie. We vertaalden een systematisch literatuuronderzoek rond werkzame principes voor taaltrajecten in een praktijkgids, inspiratiemodule en het boek 'Taal in de klas'. Hiermee willen we leerkrachten en begeleiders in het kleuter, lager en secundair onderwijs handvatten geven bij het uitwerken van taaltrajecten voor leerlingen met nood aan taalondersteuning (www.taaltrajecten.be). Het project 'Les in lezen' (UA, Thomas More, Odisee), ook in opdracht van het Departement Onderwijs, wil op zijn beurt bijdragen aan effectief leesonderwijs. Een ander voorbeeldproject is 'Valpreventie voor risicolezers' en de bijhorende informatiecampagne ‘Fit voor lezen’ waarmee we meer kleuters een vlotte leesstart willen bieden en kleuterleerkrachten willen ondersteunen bij hun inzicht over beginnende geletterdheid (fit-voor-lezen.thomasmore.be).

Medewerkers:

dr. Astrid Geudens dr. Kirsten Schraeyen

Odisee Hogeschool

Hogeschool Odisee neemt, via het onderzoekscentrum de Taalbouwers, een belangrijke rol op in project-ELODIE. Het onderzoekscentrum de Taalbouwers doet praktijkgericht onderzoek naar onderwijs in taal én taal in onderwijs. Nieuwe inzichten, instrumenten en methodieken komen tot stand in cocreatie met scholen en leerkrachten. Zo werd de Leesscan ontwikkeld als reflectieinstrument voor basissscholen om een beginsituatieanalyse van het leesbeleid op school te maken, met verdiepende kijkwijzers voor het lager onderwijs en het kleuteronderwijs. Deze Leesscan wordt momenteel met de steun van de Vlaamse overheid en de Taalunie Vlaanderen-breed ingezet. Daarnaast ontwikkelde het onderzoekscentrum de onderzoeksgebaseerde methode Kaatje Klank om de voorbereidende technische leesvaardigheden van kleuters op een speelse manier te versterken. Ook werd het internationale observatieinstrument ELLCO (Early Language & Literacy Classroom Observation Instrument) gebruikt als inspiratiebron om reflectiewijzers en professionalisering rond boekpromotie in de kleuterklas te ontwikkelen. Verder werd via de projecten Wereldwoorden, Maximaal-Megataal en STEM-op-taal expertise opgebouwd om mondelinge vaardigheden in de kleuterklas te bevorderen.

Medewerkers:

evelien gheeraert.jfif Nick Ferbuyt.jfif

Marlies Algoet dr. Helena Taelman Evelien Gheeraert Nick Ferbuyt

Universiteit Gent

Vanuit de Universiteit Gent neemt de onderzoeksgroep “Taal, leren, innoveren” een belangrijke rol op in dit project. Deze onderzoeksgroep maakt deel uit van de vakgroep Onderwijskunde, binnen de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. Het wetenschappelijk onderzoek binnen de onderzoeksgroep richt zich op drie hoofdthema’s, die in bepaalde studies ook samenkomen en in hun onderlinge samenhang bestudeerd worden, namelijk (1) het in kaart brengen en bevorderen van zelfregulerend leren en de implementatie ervan in het onderwijs; (2) interactieve en collaboratieve methodieken en werkvormen in het onderwijs, waarbij zowel effect- als procesgericht onderzoek naar de onderliggende dynamieken en interacties centraal staan; (3) taal en taaldidactiek in het basis- en secundair onderwijs, waarbinnen topics als lezen, schrijven, woordenschatontwikkeling, lees- en schrijfmotivatie en -bevordering centraal staan. Naast deze drie inhoudelijke thema’s, kenmerkt het wetenschappelijk onderzoek van de onderzoeksgroep 'Taal, leren, innoveren' zich door een transversale focus op interventiestudies in authentieke klascontexten via het professionaliseren van leraren en leraren in opleiding, met aandacht voor de studie van de effectiviteit van de interventies voor de competenties van leraren enerzijds en voor leerlingen (en in het bijzonder voor kwetsbare leerlingen) anderzijds. De onderzoeksgroep beoogt steeds bij te dragen aan het fundamenteel onderzoek rond bovenvermelde thema’s en aan de maatschappelijke en evidence-informed valorisatie ervan via een concrete vertaalslag naar het brede onderwijspraktijkveld en het onderwijsbeleid. Beide vormen van output blijken uit zowel de wetenschappelijke (bv. doctoraten, publicaties in wetenschappelijke tijdschriften) als de praktijkgerichte bijdragen (bv. praktijkgerichte reviewstudies, publicaties in praktijkgerichte tijdschriften, organisatie van studiedagen) van de onderzoeksgroep.

Medewerkers:

Prof. dr. Hilde Van Keer dr. Emmelien Merchie